Chiến thuật Windows 8.1

Ngày 30/5/2013, trên trang mạng Blogging Windows có bài Continuing the Windows 8 vision with Windows 8.1 (nối tiếp tầm nhìn Windows 8 với Windows 8.1) của Antoine Leblond, người phụ trách truyền thông của bộ phận phát triển Windows. Leblond giải thích mục tiêu chiến lược của Windows 8 và những đổi mới trong phiên bản "đại tu" Windows 8.1 sẽ được phát hành trong năm 2013:

"Ngay từ trước khi phát hành Windows 7, chúng tôi đã hình dung những gì cần mang đến cho người dùng trong phiên bản Windows tiếp theo. Chúng tôi đoan chắc rằng toàn cảnh của công nghiệp PC sẽ biến đổi sâu sắc bởi sự gia tăng tính di động. Nhận thức như vậy là nền tảng của những thay đổi mà chúng tôi đã thực hiện với Windows 8. Đó là bước nhảy vọt, hướng đến thế hệ PC khác. Chúng tôi xây dựng Windows 8 cho một thế giới trong đó màn hình cảm ứng là phương thức tương tác hàng đầu, giống như con chuột và bàn phím, cho một thế giới ngập tràn thiết bị mới mẻ, đa dạng, có tính di động cao, luôn ở bên người dùng và luôn kết nối. Windows 8 được xây dựng dựa trên thực tế là ranh giới giữa công việc và cuộc sống riêng tư của chúng ta đã bị xóa nhòa.

Chúng ta mới chỉ làm quen với những thay đổi sâu sắc thể hiện bởi Windows 8 trong hơn bẩy tháng. Thực tế chứng tỏ Windows 8 đã đạt được thành công to lớn. Xuất hiện nhiều thiết bị mới dùng Windows 8. Số lượng phần mềm ứng dụng trên Windows 8 tăng mạnh. Chúng tôi đã thực hiện nhiều cải tiến cho Windows 8 qua hàng trăm lần cập nhật. Chúng tôi đã học được nhiều điều từ người dùng Windows 8 và nhận được rất nhiều góp ý. Chúng ta chỉ mới ở bước khởi đầu. Tiềm năng phía trước hết sức lớn lao.

Windows 8.1 là Windows 8 tốt hơn nữa. Windows 8.1 không chỉ thực hiện những cải tiến theo yêu cầu người dùng mà còn bổ sung nhiều chức năng mới, tạo thêm trải nghiệm mới từ màn hình cảm ứng và tính di động. Windows 8.1 có nhiều cải tiến quan trọng để thích nghi tốt hơn với thị hiếu của người dùng, giúp người dùng tìm kiếm thông tin hiệu quả hơn, làm cho các phần mềm ứng dụng cài sẵn (built-in app) mạnh mẽ hơn. Windows Store và các dịch vụ mạng hoạt động tốt hơn trong Windows 8.1. Windows 8.1 còn có những đổi mới quan trọng trong việc quản trị hệ thống và bảo đảm an ninh, phục vụ tốt cho doanh nghiệp".

Để làm cho giao diện Modern và giao diện Desktop không quá khác biệt, Windows 8.1 cho phép dùng hình nền của giao diện Desktop làm hình nền của giao diện Modern, dù điều này có thể làm mất tính thuần nhất trong phong cách của giao diện Modern. Để đáp ứng tốt hơn thị hiếu khác nhau của người dùng, Windows 8.1 cho phép lựa chọn kiểu dáng cho giao diện Modern nhiều hơn so với Windows 8.

Trên màn hình khởi động (start screen), Windows 8.1 cho phép tạo ô (tile) quá khổ (gấp đôi khổ lớn nhất trong Windows 8, thích hợp cho các ứng dụng cần hiển thị nhiều thông tin cập nhật) và cho phép tạo ô nhỏ xíu, gần giống như biểu tượng trên màn hình nền Desktop.

Màn hình khởi động của Windows 8.1.

Từ đòi hỏi của người dùng về việc chạy ứng dụng Modern trong những cửa sổ khác nhau, Windows 8.1 đáp ứng chừng mực bằng cách cho phép phân chia màn hình trong giao diện Modern thành nhiều phần, không giới hạn số lượng về nguyên tắc. Dĩ nhiên, số lượng ứng dụng đồng thời góp mặt trên màn hình Modern nhiều hoặc ít tùy thuộc vào kích thước và độ mịn của màn hình.

Từ đòi hỏi của người dùng về việc tái tạo nút bấm khởi động trong giao diện Desktop, Windows 8.1 có biểu tượng Windows nhỏ ở đầu trái thanh tác vụ (taskbar). Người dùng bấm vào biểu tượng đó để... trở về màn hình khởi động của giao diện Modern (vẫn không có trình đơn khởi động như trong giao diện Desktop "cổ điển"). Nhằm thay thế vai trò của trình đơn khởi động và những trình đơn con đã quá quen thuộc với người dùng Windows, Windows 8.1 có thêm màn hình All Apps, trình bày tất cả phần mềm ứng dụng đã được cài đặt. Phần mềm mới được cài đặt sẽ không tự động xuất hiện trong màn hình khởi động như trước (để tránh làm rối mắt người dùng khi có quá nhiều ô). Người dùng tùy ý chọn lựa ứng dụng trong màn hình All Apps để đưa vào màn hình khởi động.

Đáp ứng mong mỏi của người dùng, Windows 8.1 cho phép vào thẳng giao diện Desktop khi khởi động, bỏ qua màn hình khởi động của giao diện Modern. Tuy nhiên, trong nhiều thao tác, những người yêu thích giao diện Desktop vẫn bị buộc trở về giao diện Modern. Windows 8.1 không chấp nhận bỏ qua hoàn toàn giao diện Modern.

Trong nhiều bổ sung chủ động của Microsoft cho Windows 8.1, điểm mới có lẽ làm hài lòng mọi người dùng Windows 8.1 trên máy tính bảng là chức năng trình diễn hình ảnh của người dùng trên màn hình khóa (lock screen). Điều này làm cho máy tính bảng khi không sử dụng trở thành "khung ảnh số". Người dùng còn có thể nhận cuộc gọi Skype mà không cần mở khóa máy tính bảng.

Khác với Windows 8, Windows 8.1 cho phép dùng màn hình có độ mịn thấp, thích hợp cho máy tính bảng khổ nhỏ. Microsoft rõ ràng đang chuẩn bị cho loạt máy tính bảng nhỏ có màn hình 7", cạnh tranh với Kindle Fire, Nexus 7 và iPad Mini.

Dù có nhiều cải tiến, Windows 8.1 tiếp tục kích thích cuộc tranh luận giữa hai phe: ủng hộ và chống đối. Trong khi những người thích nghi sớm với giao diện Modern (phe "cấp tiến") hoan nghênh mọi đổi mới trong Windows 8.1, những người gắn bó với Windows cổ điển (phe "bảo thủ") tiếp tục nêu lên những điều chưa hài lòng:

"Windows 8.1 thích hợp cho màn hình nhỏ hơn nữa? Thế còn màn hình lớn hơn nữa thì sao? Ý tôi muốn nói đến màn hình thông thường của máy tính để bàn. Ai có thể giải thích lợi ích của phần mềm ứng dụng Modern khi nó sử dụng toàn bộ màn hình 24"? Chưa kể đến chuyện phải di chuyển con chuột rất nhiều để với tới trình đơn nằm ở cạnh dưới hoặc cạnh phải màn hình".

"Tôi thích giao diện Modern trên máy tính bảng, nhưng nó trở nên vô dụng trên máy tính không có màn hình cảm ứng. Nhiều ứng dụng Modern (để gửi thư điện tử chẳng hạn) cực kỳ bất tiện khi dùng với con chuột và bàn phím (phải di chuyển chuột nhiều, các biểu tượng quá lớn). Tôi vẫn thích cái mới nhưng với điều kiện cái mới không làm cho công việc đang trôi chảy trở nên tồi tệ. Lẽ ra Microsoft nên thực hiện cải tiến quan trọng để được như Linux: có một chỗ tập trung để cập nhật mọi phần mềm ứng dụng (Java, Adobe Flash, Adobe Reader, Firefox,...), thay vì mỗi phần mềm được cập nhật theo kiểu khác nhau".

"Microsoft chỉ theo đuổi những gì họ cho là thú vị, hơn là những gì mà người dùng thực sự cần. Với bàn phím và con chuột, không ai muốn dùng loại giao diện chỉ thích hợp với màn hình cảm ứng. Giao diện Modern dùng không gian màn hình rất lãng phí. Windows 7 là hệ điều hành hoàn toàn phù hợp với những ai không dùng màn hình cảm ứng. Đó là lý do vì sao người ta chịu bỏ tiền ra mua những phần mềm kiểu như Start8 để tái tạo trình đơn khởi động, để làm cho Windows 8 trở nên giống Windows 7. Microsoft kiêu hãnh đến mức không nhìn thấy điều đó".

"Các phần mềm Modern quá tệ khi chạy trên máy tính xách tay và máy tính để bàn. Những phần mềm cũ dùng giao diện Desktop tốt hơn rất nhiều. Các phần mềm Modern chỉ nên dùng trên máy tính bảng và điện thoại thôi. Tôi không muốn có chúng trên PC của mình!".

"Tôi có điều muốn nói với Microsoft: nếu cần thiết bị di động, tôi sẽ mua máy tính bảng Surface hoặc điện thoại Windows Phone, nhưng tôi không muốn máy tính để bàn của tôi giống như một thiết bị di động!".

"Tôi sẽ bỏ qua Windows 8.1, giống như đã bỏ qua Windows 8, Vista và Me trước đây. Tôi không muốn dùng hệ điều hành chỉ thích hợp với màn hình cảm ứng. Tôi không muốn máy tính của mình trông như đồ chơi trẻ em (với màu sắc như được lấy từ bảng màu của màn hình CGA). Hàng ngàn người dùng mà tôi tiếp xúc cũng thấy như vậy. Ngoài ra, Windows 8 và 8.1 gắn quá chặt với dịch vụ của Microsoft. Điều này rất phiền toái đối với doanh nghiệp".

Biểu tượng của phần mềm cũ (Office 2010) không hợp với phong cách của phần mềm Modern (Lync). Điều này thường làm người dùng không hài lòng (cả phe "cấp tiến" lẫn phe "bảo thủ").

Nước cờ chiến thuật Windows 8.1 có lẽ không thể hóa giải sự thực hiển hiện trong những lời than phiền "bảo thủ", trừ khi máy tính PC truyền thống tuyệt chủng (?!). Thật trớ trêu nếu Microsoft mong muốn điều đó.

NGỌC GIAO